Hàng hóa phái sinh và chứng khoán phái sinh là hai hình thức đầu tư có nhiều điểm tương đồng và được nhiều nhà đầu tư quan tâm hiện nay. Trong bài viết này, HTF sẽ giới thiệu đến các bạn về chứng khoán phái sinh và sự khác biệt giữa chứng khoán phái sinh và hàng hóa phái sinh.
Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh (CKPS) là một công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng mà trong đó giá trị của chứng khoán phái sinh phụ thuộc vào một hay nhiều loại tài sản cơ sở. Chứng khoán phái sinh được thể hiện dưới dạng hợp đồng xác nhận quyền và nghĩa vụ của các bên đối với việc thanh toán tiền, chuyển giao số lượng tài sản cơ sở vào thời điểm xác định trong tương lai với mức giá nhất định được thỏa thuận trước.
Tài sản cơ sở của CKPS cũng được quy định là chứng khoán, các chỉ số chứng khoán hoặc tài sản khác (thực phẩm, nông sản, kim loại,…)
Hay hiểu một cách đơn giản hơn, tại thị trường Việt Nam, các sản phẩm chứng khoán phái sinh cho phép nhà đầu tư (NĐT) dự đoán vào sự “tăng” hoặc “giảm” của tài sản cơ sở trong tương lai. Nếu giá của tài sản cơ sở diễn ra đúng như dự đoán của NĐT, NĐT sẽ có lời và ngược lại.
Phân loại chứng khoán phái sinh
Hiện nay, chứng khoán phái sinh được phân loại thành 04 loại hợp đồng như sau:
- Hợp đồng Kỳ hạn (HĐKH): là thỏa thuận giữa hai bên về việc mua và bán một loại tài sản tại một thời điểm nhất định trong tương lai với mức giá được xác định trước tại ngày thực hiện giao dịch.
- Hợp đồng Tương lai (HĐTL): là một dạng hợp đồng kỳ hạn được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch tại thị trường tập trung (Sở Giao dịch chứng khoán) với các tiêu chuẩn và điều kiện nhất định.
- Hợp đồng Quyền chọn (HĐQC): là thỏa thuận giữa bên mua và bên bán, trong đó một bên có quyền chọn mua hoặc chọn bán một loại tài sản theo mức giá đã được xác định trước tại hợp đồng trong một khoảng thời gian hoặc tại một thời điểm nhất định trong tương lai.
- Hợp đồng Hoán đổi (HDHĐ): là một thỏa thuận giữa bên mua và bên bán về việc hoán đổi các dòng tiền phát sinh từ các công cụ tài chính trong tương lai. Hợp đồng sẽ quy định rõ thời điểm hoán đổi dòng tiền và phương pháp tính toán cụ thể.
Nhìn chung, việc phân loại chứng khoán phái sinh tương tự như phân loại hàng hóa phái sinh. Chúng đều có chung 4 loại hợp đồng phái sinh với tính chất hợp đồng tương tự nhau.
Hiện nay ở Việt Nam sản phẩm chứng khoán phái sinh được niêm yết và giao dịch trên thị trường Việt Nam dưới dạng Hợp đồng tương lai trên chỉ số cổ phiếu (VN30 và HNX30) và Hợp đồng tương lai trên trái phiếu chính phủ (kỳ hạn 5 năm).
Đặc điểm của chứng khoán phái sinh
So với chứng khoán cơ sở, ở Việt Nam, việc giao dịch chứng khoán phái sinh có một vài ưu điểm nhất định. Cụ thể như sau:
- Tỷ lệ đòn bẩy cao, có thể sinh lời theo cả chiều hướng lên và xuống của thị trường.
- Giao dịch ở mức T + 0, khớp lệnh ngay trong ngày.
- Loại chứng khoán này không xác nhận quyền sở hữu với tài sản cơ sở mà chỉ là sự cam kết về nghĩa vụ và quyền giữa hai bên tham gia vào hợp đồng khi có những phát sinh trong tương lai.
- Chứng khoán phái sinh được tạo thành dựa trên tối thiểu một hoặc nhiều tài sản cơ sở, trong đó giá trị của nó gắn liền với giá trị của một phần tài sản cơ sở đó.
- Các sản phẩm hàng hóa phái sinh là các công cụ có độ rủi ro thấp và có tính đại diện cao.
- Việc đầu tư sinh lời chủ yếu dựa trên sự chênh lệch giữa giá mua và giá bán.
Hàng hóa phái sinh là gì?
Hàng hóa phái sinh hay còn gọi là giao dịch hàng hóa tương lai là hợp đồng mà bên bán và bên mua sẽ xác định ngày thực hiện việc giao nhận hàng trong tương lai với các điều kiện, tiêu chuẩn, chất lượng hàng hóa được ấn định.
Điểm khác biệt giữa chứng khoán phái sinh và hàng hóa phái sinh
Chứng khoán phái sinh và hàng hóa phái sinh có nhiều điểm tương đồng trong cách thức giao dịch. Đối với thị trường đầu tư tại Việt Nam hiện nay, việc đầu tư hàng hóa phái sinh và chứng khoán phái sinh có những điểm khác biệt cơ bản như sau:
Bảng so sánh
Hạng Mục | Hàng Hóa Phái Sinh | Chứng Khoán Phái Sinh |
Bản chất | Hàng hóa phái sinh là công cụ tài chính giúp giao dịch hợp đồng các loại hàng hóa thuộc các nhóm Nguyên liệu công nghiệp, Nông sản, Năng lượng, Kim loại,… | Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính mà giá trị của chúng phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở như chứng khoán, trái phiếu…(chỉ số VN30, chỉ số HNX30…) |
Pháp lý | Được pháp luật Việt Nam công nhận, cho phép giao dịch | Được pháp luật Việt Nam công nhận, cho phép giao dịch |
Mức kí quỹ | Mức kí quỹ cao , tỉ lệ 1:10 – 1:30 | Mức kỹ quỹ trung bình đối với chứng khoán phái sinh, tỉ lệ 1:10 |
Lãi qua đêm | Không | Dao động khoảng 13%/năm (365 ngày) |
Tài sản cơ sở | 1 loại hàng hóa cụ thể với khối lượng quy định | Chỉ số dựa trên tài sản cơ sở là chứng khoán hoặc trái phiếu |
Quy mô hợp đồng | Tùy từng loại hợp đồng có mức khác nhau tính theo tỷ giá USD | Thông thường quy mô hợp đồng sẽ được tính là 100.000 đồng x điểm chỉ số cơ sở |
Thời gian giao dịch | Tùy từng mặt hàng trên các sàn khác nhau từ thứ 2 đến thứ 6, gần như 24h trong ngày | 8:05 – 14:45 hàng ngày từ thứ 2 đến thứ 6 |
Biên độ giá | Có biên độ giá lớn, đòn bẩy cao | Biên động giá dao động khoảng +/- 7% |
Quy mô thị trường | Quy mô toàn cầu với nhiều sàn giao dịch quốc tế khác nhau như CBOT, NYMEX, ICE, COMEX | Quy mô trong nước |
Yếu tố tác động | Sản lượng và yếu tố cung cầu hàng hóa | Chỉ số chứng khoán cơ sở |
Khả năng bị chi phối, thao túng giá | Hầu như không có khả năng bị chi phối vì lượng giao dịch toàn cầu | Có khả năng cao bị chi phối do khối lượng giao dịch chứng khoán phái sinh chưa nhiều |
Yếu tố phân tích | Các yếu tố vi mô và vĩ mô của nền kinh tế toàn cầu ảnh hưởng đến sản lượng hàng hóa, những tác động của thời tiết, biến đổi khí hậu. | Chủ yếu phân tích dựa trên biến động của thị trường chứng khoán và tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp |
Cơ quan cấp phép, quản lý | Bộ Công thương cấp phép hoạt động và quản lý trực tiếp | Bộ Tài chính cấp phép hoạt động và quản lý trực tiếp |
Khả năng sinh lời | Khả năng sinh lời cao khi có các yếu tố cung – cầu tác động | Khả năng sinh lời chủ yếu phụ thuộc vào biến động thị trường. Sinh lời thấp khi thị trường đang trong xu hướng downtrend trong thời gian dài |
Tính thanh khoản | Tính thanh khoản cao vì thị trường hàng hóa giao dịch liên thông với các sàn giao dịch Quốc tế. | Tính thanh khoản thấp do giao dịch chủ yếu ở thị trường trong nước |
Tính rủi ro | – Tính rủi ro thấp khi có nhiều loại lệnh quản trị rủi ro
– Giá giao dịch gần giá trị thật của hàng hóa |
– Chưa đa dạng các lệnh quản trị rủi ro
– Giá trị của chứng khoán chưa phán ánh đúng từng hình doanh nghiệp |
Phần mềm giao dịch | Giao dịch thông qua phần mềm CQG trên điện thoại hoặc website | Giao dịch thông qua phần mềm của các công ty chứng khoán trên điện thoại hoặc website |
Như vậy, về bản chất chứng khoán phái sinh tương tự như đầu tư hàng hóa phái sinh. Tuy nhiên, hình thức đầu tư chứng khoán phái sinh hiện nay vẫn còn khá mới mẻ tại Việt Nam cũng chỉ mới ra đời vào tháng 08/2017, là thị trường trong nước, việc lựa chọn giao dịch đầu tư còn nhiều hạn chế so với đầu tư hàng hóa phái sinh. Hơn nữa, việc kỳ vọng đầu tư ở một mức lợi nhuận cao sẽ đòi hỏi các nhà đầu tư phải có kỹ năng phân tích kỹ thuật chuyên nghiệp.
Khi đầu tư hàng hóa phái sinh tại Hitech Finance, các nhà đầu tư sẽ được chúng tôi hỗ trợ các kiến thức phân tích kỹ thuật, đầu tư hiệu quả và tối đa hóa lợi nhuận khi đầu tư hàng hóa phái sinh. Liên hệ Hotline hoặc để lại lời nhắn qua Messenger để chúng tôi liên hệ tư vấn đầu tư cho Anh/Chị sớm nhất.
Bài viết liên quan